W Polsce brakuje oficjalnego źródła, które na bieżąco informowałoby o aktualnych cenach transakcyjnych nieruchomości w poszczególnych miejscowościach. Co prawda zaagregowane dane publikowane są przez Prezesa GUS, jednak przedstawiają one jedynie ceny średnie 1m2 powierzchni odtworzeniowej oraz jedynie z podziałem na poszczególne województwa i wybrane miasta. Jak pokazała praktyka, dane publikowane przez ten organ dalekie są od rzeczywistych cen transakcyjnych, zwłaszcza a większych jednostkach miejskich. Dane tego typu podają także różnego typu portale internetowe, jednak czynią to na podstawie ich baz danych. I chociaż informacje przez nie podawane bliższe są cenom rynkowym, to nadal zawierają spory margines błędu oraz brak im przymiotu oficjalnych danych publicznych.
Bolączki te ma już wkrótce rozwiązać Portal DOM, czyli publiczna i ogólnodostępna baza aktualnych danych o cenach transakcyjnych mieszkań i domów jednorodzinnych. Portal ma być prowadzony przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny [UFG], a dane w nim publikowane mają być aktualizowane na bieżąco oraz udostępniane bez dodatkowych opłat. Spytać można, skąd UFG posiadać będzie aktualne i sprawdzone dane o rynkowych cenach nieruchomości. Otóż, źródeł informacji ma być kilka:
dane z rynku pierwotnego dotyczące umów w zakresie mieszkań i domów jednorodzinnych objętych obowiązkiem prowadzenia mieszkaniowego rachunku powierniczego, pozyskiwane od podmiotów profesjonalnych obowiązanych do zgłaszania danych do Ewidencji Deweloperskiego Funduszu Gwarancyjnego – co ważne, ewidencję tą już teraz prowadzi UFG,
dane z rynku pierwotnego dotyczące umów sprzedaży nieruchomości mieszkaniowych nieobjętych obowiązkiem prowadzenia mieszkaniowego rachunku powierniczego, pozyskiwane od podmiotów profesjonalnych nieobjętych obowiązkiem zgłaszania danych do Ewidencji,
dane z rynku pierwotnego i wtórnego przekazywane przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej w oparciu o informacje wynikające z aktów notarialnych zgłaszanych przez notariuszy.
Jak widać, Portal DOM będzie posiadał solidne podstawy do wyliczenia faktycznych cen transakcyjnych, nadto baza ma być uzupełniana na bieżąco. Dzięki temu Portal DOM ma podawać na bieżąco ceny aktualne, a nie tylko dane historyczne – jak czyni to obecnie Prezes GUS.
Osoby zainteresowane korzystaniem z tego portalu, a jego potencjał jest ogromny, muszą się jednak uzbroić w cierpliwość. Zgodnie z opublikowanym niedawno wykazem prac legislacyjnych, sam projekt ustawy ma powstać w IV kwartale 2024 roku. Następnie projekt zostanie poddany konsultacjom, by finalnie trafić do parlamentu. Uruchomienia Portalu DOM należy się zatem spodziewać najwcześniej pod koniec 2025 roku. Uchwalenie ustawy to bowiem jedno, a stworzenie odpowiednich narzędzi informatycznych, to drugie.
Niemniej, z uwagi na korzyści jakie funkcjonowanie takiego portalu przyniesie, warto poczekać na jego uruchomienie. Dzięki niemu strony transakcji w prostszy i szybszy sposób będą mogły oszacować wartość nieruchomości. Nie można wykluczyć, iż dane z Portalu DOM wykorzystywane będą także na potrzeby postępowań sądowych i administracyjnych, w których konieczne jest oszacowanie aktualnej wartości nieruchomości (np. sprawy o podział majątku, o zachowek, o zniesienie współwłasności).
Autor: Piotr Zwoliński – Współzałożyciel i Dyrektor Zarządzający Pepper House, inwestor, z rynkiem nieruchomości związany od 2008 r.
