Jak pamiętamy, pisaliśmy o tym również na naszym blogu, ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego (w jej brzmieniu od 30 kwietnia 2016 roku) znacząco utrudnia obrót nieruchomościami rolnymi wykluczając je niemal z rynku. Z założenia bowiem zakłada ona, że grunty tego typu mogą nabywać wyłącznie rolnicy i ich najbliższa rodzina, bądź osoby posiadające specjalistyczne wykształcenie.
Po kilku latach obowiązywania tychże restrykcyjnych zasad, postanowiono je złagodzić. Temu właśnie służyć ma przygotowywana obecnie nowelizacja wskazanej powyżej ustawy, która ma wejść w życie w bieżącym roku kalendarzowym.
Pierwszą ze zmian jest zwiększenie areału gruntu rolnego, jaki będzie mógł zostać nabyty przez osobą inną niż wskazana w ustawie. Obecnie może to być nieruchomość rolna o powierzchni 0,3 ha. Po nowelizacji obszar ten wzrośnie do 1 ha.
Rozszerzono także krąg osób, które uznaje się za najbliższą rodzinę rolnika. Obecnie katalog osób bliskich obejmuje jedynie zstępnych, wstępnych, rodzeństwo, dzieci rodzeństwa, małżonka, osoby przysposabiające i przysposobione. Projektowana zmiana dodaje do niego rodzeństwo rodziców oraz pasierbów.
Pozytywnie ocenić należy również zmianę polegającą na tym, że osoba nabywająca nieruchomość rolną w postępowania egzekucyjnego lub upadłościowego, zniesienia współwłasności, podziału majątku wspólnego po ustaniu małżeństwa, działu spadku oraz w wyniku podziału, przekształcenia albo łączenia spółek prawa handlowego nie będzie musiała uzyskiwać zgody dyrektora generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR). Dotychczas wymóg ten nie tylko przedłużał ale także utrudniał sprawne przeprowadzenie tego typu postępowań. Ich efekt bowiem był niepewny i zależny od decyzji ww. organu.
Skróceniu ma ulec również okres, w którym nabywca nieruchomości rolnej jest obowiązany prowadzić gospodarstwo rolne z dotychczasowych 10 lat do lat 5 liczonych od dnia nabycia nieruchomości wchodzącej w skład tego gospodarstwa rolnego. Taka sama zmiana dotyczyć będzie okresu, w którym nieruchomość nie może być zbyta, bądź oddana w posiadanie innym osobom.
Nowelizacja wprowadza także istotne doprecyzowania i uzupełnienia proceduralne odnoszące się do trybu wyrażania zgody na nabycie nieruchomości rolnej, a także sposobu wykazywania warunków uprawniających do jej nabycia. Z drugiej jednakże strony wprowadzona ma zostać sankcja nieważności umowy sprzedaży w przypadku celowego utrudniania KOWR skorzystania z jego ustawowych uprawnień do nabycia nieruchomości.
Na marginesie należy dodać, że spod przepisów ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego wyłączone mają zostać dodatkowo także transakcje dotyczące nieruchomości:
położonych w granicach administracyjnych miast,
w których grunty, oznaczone w ewidencji gruntów i budynków jako grunty pod stawami rybnymi, stanowią co najmniej 70% powierzchni nieruchomości,
nabytych z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa jako tzw, „ogródki przydomowe”.
Prace nad ustawą trwają od drugiej połowy 2018 roku, trudno przesądzać kiedy dokładnie nowelizacja wejdzie w życie. Z informacji prasowych wynika, że planowane jest to na I połowę 2019 roku.
Autor: Piotr Zwoliński Dyrektor Zarządzający Pepper House
